«Հայոց աշխարհ»,   08 մայիսի 2008

   Մեր հարցերին պատասխանում է ԱԺԿ նախագահ ՇԱՎԱՐՇ ՔՈՉԱՐՅԱՆԸ

   - Ինչպե՞ս եք վերաբերվում նախագահին առընթեր Հասարակական պալատ կամ խորհուրդ ստեղծելու նախաձեռնությանը։ Դա կարո՞ղ է նպաստել իշխանություն-հասարակություն երկխոսությանը։ 

   -Եթե Հայաստանում ժողովրդավարական ինստիտուտները կայացած լինեին, Հասարակական պալատի մասին խոսելը ընդհանրապես անիմաստ կլիներ։ Ժողովրդավարական երկրներում իշխանություն-հասարակություն երկխոսության գործառույթը կատարում են մի կողմից՝ մամուլը, մյուս կողմից՝ քաղաքական եւ հասարակական կազմակերպությունները, մարդու իրավունքների պաշտպանի ինստիտուտը, իշխանության ճյուղերի տարանջատումը, խորհրդարանը, տեղական ինքնակառավարման մարմինները եւ այլն։
   Այսինքն՝ հասարակությունը ունի տարբեր հնարավորություններ, մեխանիզմներ՝ լսելի դարձնելու իր ձայնը, ինչը նախադրյալներ է ստեղծում ե՛ւ իշխանություն-հասարակություն իրական երկխոսության, ե՛ւ ծայրահեղ բեւեռացված կարծիքների մերձեցման, ե՛ւ հասարակության կողմից իշխանության վերահսկողության համար։
   Ցավոք, մեզանում քաղաքական համակարգը դեռ կայացած չէ, քաղաքական եւ հասարակական կազմակերպությունները, մամուլը, ըստ էության, չեն համապատասխանում նշված չափանիշներին։ Եթե Հասարակական պալատը դիտվում է որպես միջանկյալ, ժամանակավոր լուծում՝ հետագայում այդ ուղղությամբ իրական քայլեր գործադրելու ակնկալիքով, որեւէ խնդիր չեմ տեսնում։
   Իսկ եթե սա լինելու է ինչ-որ մնայուն կառույց, որը, իրականում օտարված լինելով հասարակական եւ քաղաքական դաշտից, ժողովրդից, ընդամենը նպատակ ունենալով իմիտացիա, երկխոսության պատրանք ստեղծել, դրանից որեւէ լավ բան չեմ սպասում։ 

   - Ամեն դեպքում “գործընթացը” մեկնարկել է, եւ նախագահը, դատելով ամենից, շուտով իր հրամանագրով կվավերացնի Հասարակական պալատի մուտքը քաղաքական ասպարեզ։ Ձեր կուսակցությունը մտադի՞ր է ներգրավվել այդ գործընթացում։ 

   - Եթե այդ դաշտում հնարավոր է երկխոսություն քաղաքական ուժերի միջեւ, ինչո՞ւ չէ, մենք երբեք երկխոսությունից չենք խուսափել, միշտ պատրաստ ենք եղել ե՛ւ բանավեճի, ե՛ւ երկխոսության, ե՛ւ քննարկումների։ Ինչո՞ւ պետք է խուսափենք։
   Բայց մի հարցում մեր կուսակցության դիրքորոշումը շատ հստակ է։ Առաջնային խնդիրը, որի մասին այսօր պետք է “երկխոսել” ընդհանուր առմամբ հասարակության հետ, մեր կարծիքով, հետեւյալն է. ո՞ւր ենք գնում, ինչպիսի՞ Հայաստան ենք ուզում կառուցել։ Վարչապետը հստակ ներկայացրել է իր մոտեցումները, պատկերացումները, որոնցով առաջնորդվելու է կառավարությունը, դրել է որոշակի ուղենիշեր։ Անընդհատ խոսվում է երկխոսության անհրաժեշտության մասին, բայց չի ասվում՝ այդ երկխոսությունը ի՞նչ հենքի վրա պետք է լինի։
   Կարծում եմ, քաղաքական ուժերի թիվ 1 խնդիրն է քննարկել այդ մոտեցումները. եթե կառավարության նախանշած ծրագիրը, նպատակները ընդունելի են, արդեն կարելի է խոսել դրանց հասնելու ուղիների մասին, քննարկել՝ ինչքանո՞վ են կառավարության քայլերը արդյունավետ կամ ոչ արդյունավետ։ Ինձ թվում է՝ երկխոսության հիմքը, նպատակը սա պիտի լինի։

   - Տեր¬Պետրոսյանի վերջին հրապարակային ճառի մասին ի՞նչ կասեք։ 

   - Կարծում եմ, իրենք մտել են փակուղի, եւ դա բնական է։ Մարդիկ, ովքեր ձայն են տվել Լ.Տեր-Պետրոսյանին, հիմնականում ներկայացնում են հասարակության առողջ զանգվածը, որը ձգտում է փոփոխությունների։ Այլ բան է, որ նրանք դա կապեցին մի անձի հետ, որը հենց կնքահայրն էր այդ բոլոր բացասական երեւույթների։ Ինչո՞ւ. որովհետեւ մարդիկ թերահավատ էին, որ իրենց քվեն կարող է ինչ-որ բան փոխել։
   Այս դեպքում պատրանք ստեղծվեց, եւ դա համառորեն պրոպագանդվում էր, թե Տեր-Պետրոսյանը այն թեկնածուն է, որն ի վիճակի է “պահել” իր ձայները։ Ավելին՝ փորձում էին ստեղծել տպավորություն, թե իշխանական բուրգը տրոհված է, ուժային կառույցները իրենցն են, օլիգարխներն իրենց կողքին են։ Ընտրողների մի մասը խայծը կուլ տվեց, եւ, նույնիսկ չընդունելով Տեր-Պետրոսյանի անձը, գնաց եւ քվեարկեց նրա օգտին։
   Երբ բոլորին ակնհայտ դարձավ, որ հեղաշրջումը ձախողվել է, իրենք հայտնվեցին փակուղում, որովհետեւ չկար միավորիչ գործոն, նպատակ։ Որովհետեւ միայն ընդդեմը երբեք չի կարող նպատակ լինել։ 

   - ”Շարժումը” կուսակցության վերաձեւելու խնդիր դնելով՝ Տեր-Պետրոսյանը չի՞ փորձում երկրորդել ՀՀՇ-ի տխուր փորձը, երբ “համազգային շարժումը” հընթացս կուսակցություն դարձավ՝ դավաճանելով իր ակունքներին։ 

   - Ըստ իս, այստեղ մի էական տարբերություն կա։ Հայոց համազգային շարժումը, որ հետագայում դարձավ կուսակցություն, ամեն դեպքում՝ շատ բարոյական, շատ ազգային երեւույթ էր, որ, այսպես թե այնպես, կմնա մեր պատմության մեջ։ Հիմքում դրված էր հանունը կամ միասնության գաղափարը, որ ՀՀՇ-ն հետագայում աղավաղեց։ Հիմա դա չկա։
   Հակառակը՝ Տեր-Պետրոսյանի խնդիրը հասարակությունը տրոհելն է, յուրայինների եւ ոչ յուրայինների բաժանելը։ Այնպես որ, ֆորմալ տեսանկյունից համեմատությունը գուցե տեղին է, բայց իրականում համեմատության եզր չի կարող լինել։ 

   - Համամի՞տ եք ԼՏՊ-ի պնդումներին, թե Հայաստանում այլ ընդդիմություն չկա, բացի “համաժողովրդական շարժման” ակտիվիստներից։ 

   - Համաձայն եմ, եթե ընդդիմություն ասելով նկատի ունի “ատելության կուսակցությունը”։

ԼԻԼԻԹ ՊՈՂՈՍՅԱՆ