|
|
|
|
ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԾՐԱԳԻՐ
6. Արտաքին հարաբերություններ
Արտաքին քաղաքականության ուղենիշներն արագ փոփոխվող, գլոբալիզացվող աշխարհում Հայաստանի տեղի, դերի և հավակնությունների մասին հայեցակարգային պատկերացումների, առկա արտաքին և երկրի ներքին վիճակի, դրանց ցանկալի ու հնարավոր փոփոխությունների մասին գնահատականների արտահայտությունն են:
6.1. Հայաստանի արտաքին (և ներքին) քաղաքականության առաջին ուղենիշը եվրաինտեգրացումն է, որի իրականացման չափանիշներից են`
- Եվրոպայի Խորհրդի առջև բոլոր պարտավորությունների կատարումը, մոնիտորինգային գործընթացի և հետմոնիտորինգային երկխոսության ավարտը.
- Եվրամիության անդամի թեկնածուի կարգավիճակի ձեռքբերումը, ապա անդամակցությունն այդ կառույցին.
- եվրոպական երկրների հետ բոլոր ոլորտներում երկկողմանի հարաբերությունների խորացումը.
- ՆԱՏՕ-ի հետ ռազմաքաղաքական և ռազմատեխնիկական համագործակցության խորացումը` ուղղված բանակի արդիականացմանն ու ռազմական ներուժի հզորացմանը.
- ԱՄՆ-ի հետ խորացող հարաբերությունները` հաշվի առնելով ԱՄՆ-ի թե՛ Արևմտյան քաղաքակրթության անբաժան մաս լինելը, թե՛ Եվրաատլանտյան անվտանգության համակարգում (ՆԱՏՕ) առանցքային դերակատարումը, թե՛ առկա և աճող ազդեցությունն աշխարհում և մեր տարածաշրջանում ընթացող գործընթացների վրա:
6.2. Հայաստանի արտաքին հարաբերությունների երկրորդ ուղենիշը քաղաքակրթությունների միջև երկխոսության գաղափարի լիարժեք կրողի, զարգացնողի և Արևելքի հետ երկխոսության կամուրջ հանդիսացողի առաքելությունն է, ինչը ենթադրում է`
- բազմաբնույթ հարաբերություններ Արևելքի մեր հարևանների` հատկապես Իրանի և արաբական երկրների հետ.
- փոխշահավետ համագործակցություն Ռուսաստանի և ԱՊՀ այլ երկրների հետ` Հայաստանի Եվրաինտեգրացման գործընթացում շեշտը դնելով ոչ թե Ռուսաստան-Արևմուտք հակասություններն օգտագործելու, այլ Հայաստանը եվրոպական արժեհամակարգին և չափանիշներին համապատասխանեցնելու վրա.
- համագործակցություն ուրույն քաղաքակրթություն հանդիսացող երկրների հետ (Չինաստան, Հնդկաստան, Ճապոնիա և այլն).
- գործուն մասնակցություն միջազգային կառույցների (ոչ միայն եվրոպական) աշխատանքներին` երկխոսության գաղափարախոսության հենքի վրա:
6.3. Արտաքին քաղաքականության երրորդ ուղենիշը մի կողմից` Հայաստանի` ազգապահպանության երաշխավորի պարտականության ստանձնումն է, մյուս կողմից` Հայաստանի եվրաինտեգրացման և քաղաքակրթությունների երկխոսության գործընթացում սփյուռքի ներուժի վրա հենվելը, ինչը ենթադրում է`
- համագործակցություն (տարբեր ոլորտներում) հայկական սփյուռք ունեցող պետությունների հետ` հենվելով նաև մեր հայրենակիցների միաժամանակ և՛ հայկական, և՛ տվյալ երկրի հոգևոր-մշակութային արժեքների կրողը հանդիսանալու վրա.
- Վրաստանի հետ բազմաբնույթ հարաբերություններում մասնավորապես հետամուտ լինել ջավախքահայության քաղաքական, սոցիալական, տնտեսական, կրոնական և կրթամշակութային խնդիրների լուծմանը` առաջնորդվելով եվրաինտեգրացման ուղին բռնած Վրաստանի` եվրոպական և միջազգային այլ կառույցների առջև ստանձնած և ստանձնելիք պարտավորություններով, ինչպիսիք են` հայոց լեզվին տարածաշրջանային լեզվի կարգավիճակի տրամադրումը, իրական տեղական ինքնակառավարումը, մշակութային ժառանգության պահպանումն ու զարգացումը, Վրաստանի ներպետական և քաղաքական կյանքում վիրահայության նկատմամբ ցանկացած խտրականության բացառումը:
6.4. Թուրքիայի հետ հարաբերություններում առաջնորդվել հետևյալ մոտեցումներով`
- Հայաստանը պատրաստ է Թուրքիայի հետ թե՛ երկխոսությանը, թե՛ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատմանը` առանց որևէ նախապայմանի.
- Թուրքիայի ժողովրդավարացումը, Եվրոպական արժեհամակարգի կրող դառնալը և, որպես դրանց հետևանք, Եվրամիությանն անդամակցելը կնպաստի Հայաստանի հետ հարաբերությունների բարելավմանը.
- արձանագրելով, որ Թուրքիան դեռևս հեռու է եվրոպական արժեհամակարգի կրողը դառնալուց (ինչի ապացույցներն են մասնավորապես Հայոց ցեղասպանության ժխտումը, Հայաստանի շրջափակումը և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հարցում բացահայտ կողմնակալ քաղաքականությունը), Հայաստանի հիմնական անելիքն է ոչ թե Արևմուտքին ապացուցել, թե Թուրքիան ներկայումս չի համապատասխանում եվրոպական չափանիշներին, այլ առաջին հերթին մրցակցել Թուրքիայի հետ այդ չափանիշներին ավելի արագ հասնելու գործում:
6.5. Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում ներկա փուլում առաջնորդվել հետևյալ մոտեցումներով`
- ՀՀ-ն պետք է պատրաստակամ լինի Ադրբեջանի հետ տարբեր ուղղություններով (տնտեսական, հումանիտար, ինֆորմացիոն, մարզական...) և տարբեր մակարդակներում (պետական կառույցներ, տնտեսվարող սուբյեկտներ, հասարակական կազմակերպություններ, լրագրողներ, գիտնականներ...) հարաբերությունների ձևավորմանը` չպայմանավորելով դրանք ԼՂՀ հարցի կարգավորման հետ և գիտակցելով, որ այդպիսի հարաբերությունները կնպաստեն փոխադարձ անվստահության, անհանդուրժողականության ու թշնամանքի նվազեցմանը, ինչը բարենպաստ միջավայր կստեղծի ԼՂՀ հարցի կարգավորման գործընթացի համար.
- միջազգային ասպարեզում ազդեցության ավելացման մրցակցությունում Հայաստանը Ադրբեջանի նավթային գործոնին պետք է հակադրի ժողովրդավարություն և լիարժեք եվրաինտեգրացում.
- բանակին տրամադրվող նավթային դոլարներով ոգևորված Ադրբեջանի իշխանությունների ռազմատենչ հայտարարությունները և պատերազմի սպառնալիքը կանխելու համար Հայաստանը պետք է հզորացնի իր պաշտպանական համակարգը, ինչը ենթադրում է տնտեսության որակական աճի ապահովում, որը հնարավոր է միայն ժողովրդավարական, իրավական պետության արագ կայացման դեպքում։
| |
|
|
|
|
